Program Aktywizacja i Integracja, zwany w skrócie „PAI" obejmuje działania mające na celu poprawę sytuacji na rynku pracy osób bezrobotnych korzystających ze świadczeń pomocy społecznej, dla których powiatowy urząd pracy ustalił profil pomocy III, w szczególności też te osoby, które zostały objęte przez ośrodek pomocy społecznej kontraktem socjalnym.
Program PAI składa się z dwóch bloków:

1. Blok AKTYWIZACJA, w ramach którego PUP udzieli bezrobotnemu wsparcia polegającego przede wszystkim na przygotowaniu do lepszego radzenia sobie na rynku pracy kierując go do wykonywania prac społecznie użytecznych zorganizowanych przez gminę na zasadach wynikających z obowiązujących przepisów /trwa maksymalnie 10 godzin tygodniowo/.
2. Blok INTEGRACJA to działania w zakresie integracji społecznej bezrobotnych, służące kształtowaniu aktywnej postawy w życiu społecznym i zawodowym, mogą być realizowane w szczególności poprzez grupowe poradnictwo specjalistyczne, warsztaty trenerskie i grupy wsparcia /trwa maksymalnie 10 godzin tygodniowo/.

Realizacja Programu Aktywizacja i Integracja trwa 2 miesiące.
Działania w zakresie aktywizacji i integracji społecznej bezrobotnych inicjuje Powiatowy Urząd Pracy samodzielnie lub we współpracy z ośrodkiem pomocy społecznej.
            Program Aktywizacja i Integracja jest finansowany ze środków Funduszu Pracy oraz budżetu gminy.
Działania w zakresie integracji społecznej bezrobotnych, realizowane przez ośrodek pomocy społecznej, są finansowane ze środków budżetowych gminy i mogą być współfinansowane ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.
Realizacja Programu Aktywizacja i Integracja przez ośrodek pomocy społecznej odbywa się na podstawie porozumienia o realizacji programu zawartego z powiatowym urzędem pracy.
W zakresie integracji społecznej bezrobotnych, powiatowy urząd pracy w ramach środków Funduszu Pracy może zlecić realizację tych działań podmiotom prowadzącym działalność statutową na rzecz integracji i reintegracji zawodowej i społecznej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym lub przeciwdziałania uzależnieniom i patologiom społecznym, po przeprowadzeniu otwartego konkursu ofert, na zasadach i w trybie określonych w przepisach o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.
Realizacja działań w zakresie integracji społecznej bezrobotnych prowadzona przez podmiot prowadzący działalność statutową na rzecz integracji i reintegracji zawodowej i społecznej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym lub przeciwdziałania uzależnieniom i patologiom społecznym odbywa się na podstawie umowy zawartej z powiatowym urzędem pracy.
W przypadku niezawarcia z ośrodkiem pomocy społecznej porozumienia, o realizacji programu, powiatowy urząd pracy zawiera z ośrodkiem pomocy społecznej porozumienie o współpracy, w ramach którego strony uzgadniają kryteria doboru bezrobotnych do Programu Aktywizacja i Integracja oraz zakres i sposób wymiany informacji o jego uczestnikach.
W okresie udziału bezrobotnego w Programie Aktywizacja i Integracja powiatowy urząd pracy nie kieruje do bezrobotnego innych form pomocy, o których mowa w ustawie.
 
Program Aktywizacja i Integracja realizowany może być w partnerstwie w ramach trzech modeli przedstawionych poniżej:

• Model I – partnerstwo pomiędzy powiatowym urzędem pracy i ośrodkiem pomocy społecznej (porozumienie o realizacji programu),
• Model II – partnerstwo pomiędzy powiatowym urzędem pracy, ośrodkiem pomocy społecznej (porozumienie o współpracy) i organizacją pozarządową (umowa),
• Model III – partnerstwo pomiędzy powiatowym urzędem pracy, ośrodkiem pomocy społecznej (porozumienie o realizacji programu i porozumienie o współpracy) i organizacją pozarządową (umowa). 

Po zakończeniu Programu Aktywizacja i Integracja Powiatowy Urząd Pracy może:

1. Podjąć decyzję o ponownym skierowaniu bezrobotnego do udziału w Programie Aktywizacja i Integracja, jednak nie dłużej niż łącznie na okres 6 miesięcy,
2. Skierować bezrobotnego, w porozumieniu z ośrodkiem pomocy społecznej, do zatrudnienia wspieranego u pracodawcy na zasadach określonych w przepisach o zatrudnieniu socjalnym lub podjęcia pracy w spółdzielni socjalnej zakładanej przez osoby prawne, o której mowa w przepisach o spółdzielniach socjalnych,
3. Ponownie ustalić profil pomocy, a w przypadku zmiany profilu niezwłocznie dostosować indywidualny plan działania i przedstawić bezrobotnemu propozycję pomocy określoną w ustawie.

Koszt bloku aktywizacja, realizowany poprzez prace społecznie użyteczne:
 
            Od dnia 01.06.2014 r. koszt 1 godziny prac społecznie użytecznych wynosi 8,10 zł. Refundacja przez Powiatowy Urząd Pracy w Zamościu wynosi 4,86 zł za godzinę, co stanowi 60% pełnej stawki godzinowej, pozostałą część 40 % do prac społecznie użytecznych dopłaca gmina.
 

	Stawka za godzinę prac społecznie użytecznych /zł/	Ilość godzin w miesiącu prac społecznie użytecznych	Liczba miesięcy prac społecznie użytecznych /m-c/	Koszt prac społecznie użytecznych przez 2 miesiące
Powiatowy Urząd Pracy na jedną osobę bezrobotną /60% z kwoty 8,10 zł/	4,86	40	2	388,80
Gmina na jedną osobę bezrobotną /40% z kwoty 8,10 zł/	3,24	40	2	259,20
RAZEM	8,10	40	2	648,00

           
            Koszt bloku integracja, realizowany w formie grupowego poradnictwa specjalistycznego, warsztatów trenerskich, grup wsparcia:
 
            Koszt trenera w ramach działań integracyjnych wyniesie 70,00 zł za godzinę pracy z 10 –osobową grupą osób bezrobotnych. Wydatki powyższe pokrywane będą przez Powiatowy Urząd Pracy w Zamościu, ze środków Funduszu Pracy, w sytuacji gdy integracja zlecona jest organizacji pożytku publicznego.
             
Podstawa prawna:

1. art. 62a – 62c ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy /t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 149/,
2. art. 73a ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy /t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 149/,
3. ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej /Dz. U. z 2013 r. poz. 182, z późn. zm/,
4. ustawa z dnia z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego
   i o wolontariacie /Dz. U. z 2010 r. Nr 234, poz. 1536, z późn. zm./,
5. ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym /Dz. U. z 2001 r. Nr 142,
   poz. 1591, z późn. zm./,
6. rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 lipca 2011 r. w sprawie organizowania prac społecznie użytecznych /Dz. U. z 2011 r. Nr 155, poz. 921/.